Veel kinderen verlangen naar een dierenvriendje thuis, of het nu gaat om een kleine hamster, een schattige cavia, een trouwe hond of een aanhankelijke kat. Kinderen en dieren hebben meestal een mooie band, die de ontwikkeling van het kind, het aanleren van verantwoordelijkheid en het versterken van empathie zeer positief kan beïnvloeden. Een dier is echter geen speelgoed; het vraagt voortdurende zorg, tijd, energie en ook de nodige kennis. Daarom is het belangrijk dat ouders een geschikt dier kiezen en hun kind leren hoe ze er goed voor moeten zorgen.
Misschien zie je nu al het enthousiasme van je kind, een enthousiasme dat zeker prachtig is, maar op zichzelf niet genoeg is om er een echte kleine dierenverzorger van te maken. Voor een duurzame, positieve band en een gewetensvolle houding ten opzichte van de zorg voor een huisdier is begeleiding door de ouders vanaf het allereerste begin essentieel. Het is zinvol als ouders nog vóór de aanschaf van het dier hun kinderen goed uitleggen wat de verzorging allemaal inhoudt, welke verplichtingen daarbij horen en ook hoeveel plezier een dier kan brengen.
Welk dier is de beste keuze voor jullie gezin?
De eerste belangrijke stap is beslissen welk dier er bij het gezin komt. Bij die keuze moet je rekening houden met de leeftijd van het kind, zijn of haar vaardigheden, de levensstijl van het gezin, de beschikbare tijd en de ruimte. Het is logisch dat een jong kind dat de wereld nog maar net begint te ontdekken, niet voor een groter dier kan zorgen, zoals bijvoorbeeld een hond. Gezinnen overwegen vaak kleine zoogdieren zoals hamsters, cavia's of vissen, zeker bij jongere kinderen.
Knaagdieren, vissen of parkieten zijn doorgaans niet veeleisend; hun verzorging kunnen ook jongere kinderen met hulp van hun ouders aan. Tegelijk vormen deze dieren een uitstekende eerste stap naar meer besef van regelmaat in de zorg, voeding en de behoeften van dieren. Bij grotere dieren, zoals een hond, kat of zelfs paarden, vraagt de zorg daarentegen om een aanzienlijk grotere betrokkenheid van volwassenen.
Een belangrijk aspect is ook het inschatten van de financiële kosten die bij een dier horen. Leg je kind uit dat een levend dier ook terugkerende uitgaven betekent, zoals voer, dierenartszorg, noodzakelijke accessoires en eventuele speciale behoeften (vaccinaties, ontworming, operaties).
Tot slot is het goed om te overwegen hoe lang een dier leeft. Praat open met je kind over de verplichting die het nemen van een dier betekent. Kweek vanaf het begin het besef dat het gaat om een levend wezen dat jarenlang deel van het gezin zal zijn, niet slechts maanden. Juist met deze benadering ontwikkelen kinderen verantwoordelijkheidsgevoel, empathie en een band met de natuur en andere levende wezens.
Voorbereiding op de komst van het dier
Voordat het dier definitief in het gezin komt, is het goed om duidelijk te hebben wanneer je het dier aanschaft. Leg daarna de kinderen duidelijk uit welke taken in de verzorging van het dier bij hen horen.
Veel ouders hebben goede ervaringen met het maken van een overzichtelijk schema of een kalender waarin de afzonderlijke taken worden genoteerd en gecontroleerd. In het begin kan zo'n kalender een grote hulp zijn, niet alleen voor het kind, maar ook voor de ouder zelf, die kan toezien op het nakomen van de verplichtingen en het kind tussentijds kan belonen met een compliment of een kleine beloning.
Belangrijk is ook dat het huis klaar is voor de komst van het dier: een comfortabele en veilige plek, kwalitatief voer of een mand, en eventueel een speeltje dat het dier meteen na thuiskomst tot zijn beschikking heeft. Door het kind te betrekken bij de voorbereidingen en de aanschaf van benodigdheden ontstaat vanaf het begin een sterkere band en een groter gevoel van verantwoordelijkheid.
Ouders zouden hun kind vanaf de eerste momenten moeten benadrukken dat een dier een levend wezen is. Respect voor dieren dragen ouders het beste over met hun eigen voorbeeld van zorg, respect en zacht omgaan. Bespreek met je kind, voordat het dier in het gezin komt, ook de noodzaak bepaalde grenzen te respecteren – bijvoorbeeld dat een dier tijd nodig heeft om te rusten of te eten, en dat een kind het dier dan niet moet storen.
Dagelijkse zorg en het vasthouden van de belangstelling van je kind op de lange termijn
Een van de grootste valkuilen bij langdurige zorg voor een dier is het geleidelijk afnemen van de interesse van het kind. Om dat te voorkomen, is het belangrijk de zorg boeiend en afwisselend te maken – en vooral regelmatig. Gezamenlijke activiteiten (de hond uitlaten of de cavia voeren) werken goed, evenals het prijzen van je kind voor goed uitgevoerd werk.
Een andere mogelijkheid is je kind te betrekken bij verschillende wedstrijden of activiteiten met het dier – bijvoorbeeld tentoonstellingen of kleinere evenementen in de buurt. Ook bezoeken aan de dierenarts kunnen uitgroeien tot een positief, opvoedkundig moment. Het kind leert hoe belangrijk regelmatige zorg is, hoe mogelijke problemen te herkennen en hoe een verantwoordelijke verzorger te zijn.
Een dier in het gezin is in veel opzichten fijn, maar denk de aanschaf goed door en bereid je kind op alles voor. Het is zeker wenselijk om ervan overtuigd te zijn dat het kind echt interesse heeft, voor het dier wil zorgen en dat het niet alleen maar een bevlieging is.