Verveling bij kinderen kan bijna alle ouders parten spelen. Een kind loopt door het huis, weet niet wat het moet doen, klaagt dat het zich verveelt, of test het geduld van de ouder met allerlei kattenkwaad. Langdurige of frequente verveling kan ook de ontwikkeling van het kind, de stemming en de familierelaties negatief beïnvloeden. Aan de andere kant is het belangrijk te beseffen dat af en toe verveling je kind zeker geen kwaad doet; het kan juist de fantasie en creativiteit stimuleren.
Waarom ontstaat het en waarom is het nodig het aan te pakken?
Wat betekent het eigenlijk als een kind zegt dat het zich verveelt? Verveling is een specifiek gevoel van desinteresse, verlies aan motivatie en algemeen ongemak veroorzaakt door een gebrek aan passende prikkels. Kinderen zijn bijzonder gevoelig voor dit gevoel. Dat komt door hun van nature grote behoefte aan activiteit, nieuwe impulsen en intensieve interactie met hun omgeving.
De meest voorkomende oorzaak van verveling is eentonigheid. Zeker wanneer een kind tijd doorbrengt in dezelfde omgeving (thuis, opvang, school), met steeds dezelfde prikkels, speelgoed of activiteiten, telkens op dezelfde manier. Verveling ontstaat ook wanneer een kind overbelast raakt door te veel aangeleidde activiteiten of een te strak georganiseerde tijd. Dan ontstaat er paradoxaal genoeg frustratie doordat er geen ruimte is voor zelfgekozen bezigheden.
Hoe voorkom je verveling?
Begin met het bewaken van de balans tussen georganiseerde tijd en vrije tijd. Naast een vast ritme en geplande activiteiten moet een kind voldoende ruimte hebben voor vrij spel, experimenteren en spontaan uitproberen.
Zorg ook voor een regelmatige verandering van omgeving, bijvoorbeeld door wandelingen in de natuur, uitstapjes in de buurt of simpelweg een andere plek om tijd door te brengen. Zo krijgt het kind belangrijke nieuwe prikkels die gevoelens van eentonigheid en monotonie voorkomen.
Praat openlijk met kinderen over verveling. Leer ze dit gevoel te zien als een natuurlijk signaal dat zegt: „ik heb prikkels nodig, ik moet iets veranderen.” Leer het kind actief met zijn of haar gevoelens om te gaan en mee te denken over activiteiten. Kwalitatief goed speelgoed dat het kind op een natuurlijke manier ontwikkelt, bezig houdt en tegelijk zorg draagt voor lichamelijke en mentale groei, is daarbij een geweldige hulp. Montessori-speelgoed, creatieve sets of gezelschapsspellen zijn ideale middelen ter preventie
Wat te doen als je kind zich begint te vervelen?
Als je tot de groep ouders behoort die schrikt van de zin: „Ik verveel me zó erg!”, ben je zeker niet de enige. Hoe reageer je goed? Vermijd om te beginnen een snelle, automatische oplossing: het kind een telefoon of tablet in de hand duwen, de tv aanzetten of een kort bevel geven als „doe dan maar iets!”. Herinner je kind eraan dat verveling een volstrekt natuurlijk gevoel is dat iedereen af en toe ervaart, ook volwassenen. Daarmee stel je je kind gerust en help je het tegelijk zijn gevoelens te leren begrijpen.
De eerste belangrijke stap is dus empathisch reageren: „Aha, ik begrijp je. Ik zie dat niets je nog plezier doet. Wat denk je, hoe komt dat nu?” Als een kind merkt dat je echt belangstelling hebt, zal het zich gemakkelijker openen en over zijn gevoelens beginnen te praten. Actief luisteren is cruciaal – een kind moet voelen dat zijn problemen ouders niet onverschillig laten. Deze eenvoudige strategie leidt er vaak toe dat het kind zelf met ideeën komt om de situatie op te lossen, of in elk geval tot rust komt.
De tweede stap is dat je je kind kunt helpen met concrete suggesties, zonder één enkele activiteit op te dringen. Geef je kind geen lange lijst met taken die het moet doen; stel kort een paar opties voor:
- „Wat zou je nu leuk vinden?”
- „Komt er iets in je op dat de moeite waard is om eens te proberen?”
- „Kijk, laten we samen iets geweldigs bedenken. Jij en ik hebben ideeën, dus zien we wel wie met het beste idee komt.”
- „Is er iets dat je al lang van plan bent, maar om de een of andere reden nog niet hebt geprobeerd?”
- „We kunnen een hut bouwen van dekens, de bordspellen erbij pakken, of wil je liever iets maken? Wat denk je, wat zou het leukste zijn?”
Vergeet niet dat je de uiteindelijke keuze aan je kind laat. Zo geef je het de ervaring dat het zelf de regie heeft, en stimuleer je tegelijkertijd zelfstandigheid.
Tot slot: raak niet in paniek wanneer je kind zich verveelt. Denk eraan dat een passende reactie op de zin „ik verveel me” een kans kan zijn om samen tijd door te brengen. Reageer je op een constructieve, empathische en rustige manier, dan help je je kind niet alleen de situatie op dat moment op te lossen, maar leer je het ook waardevolle vaardigheden in zelfstandigheid en het effectief omgaan met emoties.